De rekening moet worden betaald, maar dan moet de rekening niet verder oplopen. Je zou verwachten (of hopen) dat de schuldenaars sparen om af te lossen, en dat de schuldeisers ontsparen.
Toch is dat niet wat de figuur laat zien. Hierin staat de lopende rekening voor en na de kredietcrisis, 2004-2008 en 2009-2011 (bron: Ameco). De lopende rekening is het saldo van inkomsten en uitgaven voor een land. Een tekort betekent dat de uitgaven de inkomsten overtreffen.
De figuur is niet vernieuwend maar wel aardig. Het toont een aantal punten.
- De schulden zijn niet toe te schrijven aan losbandigheid in de publieke sector (alleen), zoals in Griekenland. In veel landen zijn de schulden in de private sector ontstaan: bij banken in Spanje en Ierland en bij bedrijven in Portugal en IJsland. Dat laatste land lijkt wel door een hedge fund gefinancierd geweest. Omgekeerd, de ‘veilige’ landen (met een triple A voor de overheden) hebben een langdurig overschot op de lopende rekening. Strengere begrotingsregels zijn op hun best maar een gedeeltelijk antwoord.
- Een tekort wordt sneller een probleem als een landen een vaste wisselkoers heeft en in de Eurozone zit. Vergelijk landen als de VS en het VK met Spanje, Ierland en Italië.
- De onbalans van grote tekorten en grote overschotten bestaat voor én na het uitbreken van de kredietcrisis. Het herstel van de balans gaat traag, zeker in de Eurozone.
- De aanpassing moet plaatsvinden in de landen met tekorten; de landen met overschotten passen zich niet of nauwelijks aan. Nederland en Duitsland sparen door. Het is deze asymmetrie die effectieve vraag in de Eurozone onder druk zet en de recessie lang kan maken. De landen met tekorten moeten minder uitgeven. tegenover de de lagere uitgaven staan geen hogere uitgaven in en dus export naar Nederland en Duitsland. Een somber vooruitzicht.
